Bùi Thị Xuân

Bùi Thị Xuân là người ở thôn Xuân Hòa, phía Nam sông Kôn, thuộc tổng Phú Phong, huyện Tuy Viễn, phủ Quy Nhơn (nay thuộc thôn Phú Xuân, xã Bình Phú, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định).

Nữ tướng Tây Sơn, có tài về quân sự, lập nhiều chiến công đánh quân Nguyễn Ánh, nổi tiếng về khí tiết anh hùng bất khuất khi bị giặc bắt.

Bà là cháu gái Bùi Đắc Tuyên, thái sư thời Sơn Tây, vợ Trần Quang Diệu, võ tướng trụ cột của triều đình Tây Sơn, quê ở Quy Nhơn (Bình Định).

Nǎm 1801, thừa lúc đại binh Tây Sơn do Trần Quang Diệu chỉ huy đánh vây thành Quy Nhơn, Nguyễn ánh bất ngờ đánh úp kinh đo Phú Xuân, Bùi Thị Xuân phò tá Quang Toản rút ra Bắc rồi cùng với vua, huy động ba vạn quân ở Hà Bắc, tổ chức cuộc phản công đánh vào phía nam sông Gianh.

Lâm trận, Bùi Thị Xuân thường mặc sắc áo đỏ, cưỡi voi đốc chiến. Cuộc phản công thất bại, những tấm gương chiến đấu anh dũng của quân Tây Sơn dưới quyền chỉ huy của Bùi Thị Xuân đã để lại một tấm gương chiến đấu rất dũng cảm.

Trên pháp trường, Nguyễn ánh đã dùng mọi thủ đoạn tàn bạo, để trả thù gia đình bà. Chồng bà là thiếu phó Trần Quang Diệu, bà và con gái 14 tuổi, đều bị bắt, người thị bị chém, người thị bị voi dày.

Trước cái chết, bà tỏ rõ khí phách hiên ngang, để lại sự kính phục, cảm mến của nhân dân qua bài vè “Bà thiếu phó”.

Nguồn: http://www.haugiang.gov.vn